Toegepaste Theorie
Onzichtbaar
(1) een zucht is onzichtbaar
(2) net als de wind
(3) de nacht is onzichtbaar
(3) de nacht is onzichtbaar
(4) als de dag begint
(5) onzichtbaar zijn de dingen
(6) die ik kwijt ben
(7) die ik nooit meer vind
(7) die ik nooit meer vind
(8) maar
(9) met mijn ogen dicht
(10) zie ik alles
(11) wat mijn hoofd verzint
Hagen, M. en H. (2000) Jij bent de liefste. Amsterdam, Antwerpen: Querido's Uitgeverij B.V.
Eindrijm
Eindrijm is wanneer de woorden aan het einde van de versregel op elkaar rijmen. Het gaat hier dus om de plek. Je hebt meerdere soorten eindrijm.
Mannelijk Eindrijm
Als twee woorden op elkaar rijmen en de klemtoon valt op de laatste lettergreep, dan noem je het mannelijk eindrijm. Als een woord maar een lettergreep heeft, dan is het zeker mannelijk eindrijm.
Als je naar het gedicht "Onzichtbaar" kijkt hierboven van Monique en Hans Hagen, dan zie je dat de rood gekleurde woorden in regel 2, 4, 7, en 11 mannelijk eindrijm hebben. "Wind" (r. 2) en "vind" (r. 7) hebben maar een lettergreep dus ligt de klemtoon daar zeker op de laatste lettergreep en het is be-gint (r. 4) en ver-zint (r. 11), dus daar ligt de klemtoon ook op de laatste lettergreep.
Vrouwelijk Eindrijm
Als twee woorden op elkaar rijmen en de klemtoon valt op de een na laatste lettergreep, dan noem je het vrouwelijk eindrijm.
Als je naar het gedicht "Onzichtbaar" kijkt hierboven van Monique en Hans Hagen, dan zie je dat de blauw gekleurde woorden in regel 1 en 3 vrouwelijk eindrijm hebben. Het is jammer dat de rijmende woorden hetzelfde zijn. Bij onzichtbaar (r. 1,3) ligt de klemtoon op de een na laatste lettergreep. Het is namelijk on-zicht-baar.
Glijdend Eindrijm
Glijdend eindrijm komt bijna nooit voor. Twee rijmende woorden hebben glijdend eindrijm wanneer de klemtoon bij de woorden op de twee-na-laatste lettergreep ligt. In het boek "Jij ben de liefste" van Monique en Hans Hagen komt het niet voor.
Voorbeeld: Kin-de-ren / Hin-de-ren
Druppeltjes Verdriet
Druppeltjes Verdriet
(1) soms
(2) val ik hard
(3) dan huilt mijn knie
(4) tranen rood van bloed
(5) en uit mijn ogen
(6) druppeltjes verdriet
(7) soms
(8) val ik zacht
(9) dan huil ik niet
Hagen, M. en H. (2000) Jij bent de liefste. Amsterdam, Antwerpen: Querido's Uitgeverij B.V.
Personificatie
Een persoficatie is wanneer iets levenloos een menselijke eigenschap word gegeven. In het gedicht "Druppeltjes Verdriet" van M. en H. Hagen, wordt er personificatie gebruikt (regel 3).
Waarom? Een knie kan niet huilen, een mens wel. Er wordt dus een menselijke eigenschap gegeven aan een ding. Wat er wordt bedoeld, is dat de knie bloedt. Het is overeenkomstig omdat een mens druppelt tranen wanneer het is pijn gedaan, en een knie druppelt bloed wanneer het is beschadigd.
Metafoor
Een metafoor is wanneer er een naam van iets anders wordt gegeven aan een woord wanneer er een overeenkomst is. In het gedicht hierboven staat ook een metafoor, in regel 4. De druppels bloed worden namelijk tranen genoemd. Maar het zijn eigenlijk geen tranen omdat er uit je knie druppels bloed komt in plaats van tranen. De overeenkomst is dat beide (tranen en druppels bloed) uit het lichaam druppelen wanneer het is beschadigd.
Metonymia
Een metonymia is wanneer je iets anders zegt dan dat je bedoeld, maar dat er wel een verband is. Het verband is niet overeenkomstig, het is dus geen synoniem. In het gedicht hierboven wordt er in regel 6 een metonymia gebruikt. Er staat "druppeltjes verdriet", maar verdriet komt niet in druppeltjes, het is een emotie. Ze bedoelen hier traan druppels in plaats van verdriet druppels.
Pijltjes
(1) witte winter
(2) wollen wanten
(3) warme jas
(4) waar gisteren
(5) nog gras was
(6) zie ik nu pijltjes
(7) in de sneeuw
(8) poes volgt de pootjes
(9) van een spreeuw
(10) mijn adem is een wolkje
(11) witte schreeuw
(12) vliegt door de lucht
(13) vlug vogel vlucht
Pijltjes
(1) witte winter
(2) wollen wanten
(3) warme jas
(4) waar gisteren
(5) nog gras was
(6) zie ik nu pijltjes
(7) in de sneeuw
(8) poes volgt de pootjes
(9) van een spreeuw
(10) mijn adem is een wolkje
(11) witte schreeuw
(12) vliegt door de lucht
(13) vlug vogel vlucht
Hagen, M. en H. (2000) Jij bent de liefste. Amsterdam, Antwerpen: Querido's Uitgeverij B.V.
Alliteratie
Iets heeft alliteratie wanneer de begin-medeklinkers dezelfde klank hebben. In het gedicht hierboven wordt er in regel 1 en 2 alliteratie gebruikt. Witte, winter, wolle en wanten beginnen allemaal met de medeklinker "w".
Ook in regel 13 wordt er alliteratie gebruikt. Vlug, vogel en vlucht beginnen allemaal met dezelfde klank, namelijk de medeklinker "v".
Assonantie
Assonantie is wanneer de klinkers in een woord dezelfde klank hebben. In het gedicht "Pijltjes" wordt ook assonantie gebruikt. In regel 1 wordt er assonantie gebruikt. Witte en winter hebben allebei dezelfde klank van de klinker in de eerste lettergreep. In regel 3 staat er warme en jas, ook dit is assonantie. Het heeft beide dezelfde klinker-klank.Er wordt in dit gedicht nog meer assonantie gebruikt: gras was (r. 5) en vlug vogel vlucht (r. 13).
In regel 9 staat er "een spreeuw". Deze regel bevat geen assonantie ook al hebben de woorden allebei een "ee". Dit is omdat als je het hardop zou zeggen, de klinkers niet hetzelfde klinken. "Een" heeft meer een "u" klank en spreeuw heeft meer een "i" klank. ]
Grote Voeten
mijn nieuwe schoenen
zijn zo groot
de hele wereld
past eronder
Hagen, M. en H. (2000) Jij bent de liefste. Amsterdam, Antwerpen: Querido's Uitgeverij B.V.
Hyperbool
Als je een hyperbool gebruikt, zeg je iets op een hele overdreven manier. Het gedicht "Grote Voeten" is een grote hyperbool. In het gedicht gaat het erover dat iemand nieuwe schoenen heeft die zo groot zijn dat de hele wereld eronder past. Dit is natuurlijk een hyperbool omdat die schoenen niet zo extreem groot zijn. Ze probeert alleen te laten weten dat haar voeten gegroeid zijn en nu hele grote nieuwe schoenen heeft. Dit probeert ze extra op te laten vallen en te verduidelijken met een hyperbool.
Ironie
Ironie is wanneer je eigenlijk het tegenovergestelde zegt als dat je bedoeld. Bijvoorbeeld als je hond net z'n behoeftes heeft gedaan in je kamer en je zegt: "lekker dit, hier had ik me de hele dag al op verheugd.", dan gebruik je ironie. Je vindt het natuurlijk verschrikkelijk vervelend dat je hond dat heeft gedaan en je zit er natuurlijk ook niet op te wachten. Je gebruikt hier ironie om aan te geven dat je er niet blij mee bent door op een overdreven manier het tegenovergestelde te zeggen. Monique en Hans Hagen schrijven gedichten voor jonge kinderen en gebruiken daarvoor geen ironie. Daar hebben ze misschien voor gekozen omdat het nog niet zo heel duidelijk is, of omdat het niet hun manier van gedichten en verhalen schrijven is.
Door Alexandra Vegelien
Alliteratie
Iets heeft alliteratie wanneer de begin-medeklinkers dezelfde klank hebben. In het gedicht hierboven wordt er in regel 1 en 2 alliteratie gebruikt. Witte, winter, wolle en wanten beginnen allemaal met de medeklinker "w".
Ook in regel 13 wordt er alliteratie gebruikt. Vlug, vogel en vlucht beginnen allemaal met dezelfde klank, namelijk de medeklinker "v".
Assonantie
Assonantie is wanneer de klinkers in een woord dezelfde klank hebben. In het gedicht "Pijltjes" wordt ook assonantie gebruikt. In regel 1 wordt er assonantie gebruikt. Witte en winter hebben allebei dezelfde klank van de klinker in de eerste lettergreep. In regel 3 staat er warme en jas, ook dit is assonantie. Het heeft beide dezelfde klinker-klank.Er wordt in dit gedicht nog meer assonantie gebruikt: gras was (r. 5) en vlug vogel vlucht (r. 13).
In regel 9 staat er "een spreeuw". Deze regel bevat geen assonantie ook al hebben de woorden allebei een "ee". Dit is omdat als je het hardop zou zeggen, de klinkers niet hetzelfde klinken. "Een" heeft meer een "u" klank en spreeuw heeft meer een "i" klank. ]
Grote Voeten
mijn nieuwe schoenen
zijn zo groot
de hele wereld
past eronder
Hagen, M. en H. (2000) Jij bent de liefste. Amsterdam, Antwerpen: Querido's Uitgeverij B.V.
Hyperbool
Als je een hyperbool gebruikt, zeg je iets op een hele overdreven manier. Het gedicht "Grote Voeten" is een grote hyperbool. In het gedicht gaat het erover dat iemand nieuwe schoenen heeft die zo groot zijn dat de hele wereld eronder past. Dit is natuurlijk een hyperbool omdat die schoenen niet zo extreem groot zijn. Ze probeert alleen te laten weten dat haar voeten gegroeid zijn en nu hele grote nieuwe schoenen heeft. Dit probeert ze extra op te laten vallen en te verduidelijken met een hyperbool.
Ironie
Ironie is wanneer je eigenlijk het tegenovergestelde zegt als dat je bedoeld. Bijvoorbeeld als je hond net z'n behoeftes heeft gedaan in je kamer en je zegt: "lekker dit, hier had ik me de hele dag al op verheugd.", dan gebruik je ironie. Je vindt het natuurlijk verschrikkelijk vervelend dat je hond dat heeft gedaan en je zit er natuurlijk ook niet op te wachten. Je gebruikt hier ironie om aan te geven dat je er niet blij mee bent door op een overdreven manier het tegenovergestelde te zeggen. Monique en Hans Hagen schrijven gedichten voor jonge kinderen en gebruiken daarvoor geen ironie. Daar hebben ze misschien voor gekozen omdat het nog niet zo heel duidelijk is, of omdat het niet hun manier van gedichten en verhalen schrijven is.
Door Alexandra Vegelien
Geen opmerkingen:
Een reactie posten